آزمون مهم وزارت نیرو برای مدیریت تنش آبی و چند هزار مگاوات کسری برق/ ضرورت همراهی مردم برای عبور از تابستان

 چندسالی است که تابستان‌ها با خاموشی‌های گسترده مواجه‌ایم و دلیل اصلی آن، عدم سرمایه‌گذاری کافی در افزایش ظرفیت‌های تولید و عبور میزان تقاضای برق در تابستان از سقف تولید است.

در تابستان سال گذشته، کسری تراز برق به حدود 15 هزار مگاوات رسید و وزیر نیرو پیش‌بینی کرد که اگر شرایط تابستان 1401 از نظر گرما و منابع آبی، مثل تابستان 1400 باشد در تابستان 1401 با 18 هزار مگاوات کسری در تراز برق مواجه‌ایم.

طبق برنامه‌ریزی وزارت نیرو، قرار است بخشی از کسری تراز برق کشور با افزایش 6 هزار مگاواتی ظرفیت تولید برق جبران شود که تا امروز حدود 1600 مگاوات از این ظرفیت وارد مدار بهره برداری شده و قرار است تا پیش از تابستان، 4 هزار و 400 مگاوات دیگر وارد مدار بهره برداری شود.

* جزئیات برنامه 6 هزار مگاواتی وزارت نیرو برای افزایش حداکثری ظرفیت تولید تا پیک تابستان 1401

از این 6 هزار مگاوات، برنامه وزارت نیرو برای افزایش ظرفیت تولید برق در حدفاصل زمانی تابستان 1400 تا تابستان 1401، سهم واحدهای جدید تولید برق حرارتی 4 هزار و 448 مگاوات، سهم واحدهای تجدیدپذیر 501 مگاوات و افزایش ظرفیت تولید از محل ارتقای توان واحدهای فعلی نیروگاه‌های حرارتی یک‌هزار و 113 مگاوات است.

همانطور که در جدول بالا مشخص است، از برنامه افزایش 6 هزار مگاواتی ظرفیت تولید برق، تاکنون بالغ بر یک‌هزار و 638 مگاوات به‌بهره برداری رسیده و بقیه پروژه‌ها نیز در مراحل مختلف احداث قرار دارند.

* کسری حداقل 12 هزار مگاواتی تراز برق در تابستان 1401

با توجه به کاهش بارش‌ها در سال آبی جاری که نسبت به میانگین بلندمدت، کاهشی 26 درصدی را شاهد هستیم و همچنین پیش‌بینی گرمای پایدار هوا در تابستان در سال جاری، می‌توان پیش‌بینی وزیر نیرو برای کسری تراز 18 هزار مگاواتی با شرایط مشابه سال 1400 را پیش‌بینی قریب به واقعیتی دانست. از اینرو، در صورت تحقق وعده وزیر، برای به مدار آمدن 6 هزار مگاوات ظرفیت جدید تولید برق، کسری تراز تولید و مصرف برق در تابستان سال جاری حدود 12 هزار مگاوات خواهد بود.

از اینرو، علاوه بر بخش اندکی که با واردات برق به ظرفیت تأمین برق کشور افزوده خواهد شد، بقیه برنامه‌های وزارت نیرو را برای مدیریت تأمین برق تابستان در بخش تقاضا باید جست‌وجو کرد.

* کاهش بارش‌ها و کاهش ذخایر سدهای کشور

بارش‌های سال‌آبی جاری (از ابتدای مهرماه 1400 تا 17 فروردین 1401) به 137.4 میلیمتر رسیده، این درحالی‌است که متوسط بارش‌های درازمدت کشور در مدت زمانی مشابه 187.7 میلیمتر بوده و مقایسه بارش‌های سال آبی جاری با آمار متوسط درازمدت، حاکی از کاهش 26.8 درصدی بارش‌ها است.

همچنین به موجب کاهش بارندگی، ورودی آب به سدهای کشور نیز با کاهش مواجه شده و درنتیجه، ذخایر سدها نیز کاهش قابل توجهی داشته‌‌اند. طبق آمار دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور نشان می‌دهد، با سپری شدن 193 روز از سال آبی جاری تا 14 فروردین، میزان کل حجم آب در مخازن سدهای کشور حدود 25.26 میلیارد متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته که سال آبی بسیار خشکی محسوب می‌شد، 14درصد کاهش نشان می دهد.

بررسی وضعیت ورودی سدهای کشور نیز نشان می دهد که ورودی به مخازن در سال آبی جاری به 18.55 میلیارد مترمکعب رسیده که کاهشی معادل 6درصد نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته دارد.

در جدول بالا، مقدار ذخیره آب در سدها در نیمه فروردین‌ماه سال جاری نشان داده شده است.

* 300 شهر در وضعیت تنش آبی

طبق اعلام وزیر نیرو، درحال حاضر حدود 300 شهر از جمله برخی از شهر‌های بزرگ و مراکز استان‌ها در وضع تنش آبی قرار دارد.

در جدول بالا، وضعیت تنش آبی شهرهای کشور در تابستان 1400 آورده شده است. از اینرو با افزایش تعداد شهرهای دارای تنش آبی از 282 شهر در تابستان 1400 به 300 شهر در بهار 1401، وضعیت تنش آبی در تابستان پیش رو، گسترده‌تر از تابستان 1400 خواهد بود.

همچنین حدود 10 هزار روستا شناسایی شده‌اند که در سال آبی جاری با تنش آبی مواجه‌اند. از اینرو، وزارت نیرو در زمینه تکمیل طرح‌های زودبازده تأمین آب و همچنین آبرسانی سیار، در تابستان سال جاری کار بزرگی در پیش دارد.

* افزایش تعرفه مشترکان پرمصرف برای کاهش حجم تقاضای تابستانه آب و برق

با توجه به سهم 50 درصدی مصرف برق توسط 25 درصد مشترکان، دولت اقدام به افزایش تعرفه برق مشترکان پرمصرف کرده تا شاید این ابزار قیمتی بتواند موجب کاهش مصرف برق توسط مشترکانی شود که دو تا چند برابر مشترکان عادی به مصرف برق می‌پردازند.

همچنین در بخش آب، 40 درصد مشترکان تا دو برابر 54 درصد مشترکان مصرف آب دارند، همچنین 6 درصد مشترکان، بیش از دو برابر 54 درصد مشترکان، مصرف آب دارند. برخی از مشترکان آب که جزو این 6 درصد بدمصرف قرار دارند، تا 10 برابر دیگر مشترکان، آب مصرف می‌کنند. دولت با افزایش تعرفه آب برای مشترکان پرمصرف، به دنبال اصلاح روند مصرف توسط 46 درصد از مشترکانی است که الگوی مصرف را رعایت نمی‌کنند و وقتی این مشترکان، از حالت پرمصرف به خوش‌مصرف تبدیل شوند، در بخش تقاضای آب شرب تابستانه، با اصلاح قابل توجه مواجه خواهیم شد.

از اینرو، در کنار تمامی اقداماتی که وزارت نیرو در بخش آب و برق برای کاهش تنش‌ها و محدودیت‌ها در دست اقدام دارد و آزمون بزرگی برای این وزارتخانه خواهد بود، راهکار اصلی گذر از تابستان با حداقل مشکلات، طریقه مصرف آب و برق از سوی مردم به ویژه مشترکان شهری است؛ هرچه مشترکان در مصرف آب و برق، دقت نظر و صرفه‌جویی داشته باشند، مشکلات کمتری را در تأمین پایدار آب و برق تابستان امسال شاهد خواهیم بود./تسنیم